ABRAHAM LE ISAAK

Pathian ih thukhamcia bangin Abraham le Sarah cun Isaak an ra nei. Isaak cu Abraham te nupa hrangah an tarlam fa a si ih an duhdawt hleice ngaingai. Cuihleiah Pathian ih thukham fa a si fawn a si. Abraham cu Pathian ṭihzah tu le duhdawttu a si. Pathian khalin “Ka rual” (Isaiah 41:8) tiah a ko. Cutlukin Pathian thawn an duhdawt aw.

Vawikhat cu Abraham amah te a um rero laiah Pathian in, “Abraham hi I duhdawt ngaingai maw ngaingai lo ka hniksak hnik ding,” a tiih “Abraham,” tiah a ko. Abraham kha cun, “Ka Bawipa, hinah ka um so khaw,” a ti. Cutikah Pathian cun, “Na duhzet mi na fapa neihsun Isaak cu hruai awla Moriah ramah fehpi aw. Cutawk ramih a um mi ka lo hmuh dingmi tlang parah Isaak cu mei-ur thawinak ah pe aw,” tiah a ti. Abraham hrangah a naa tuk ding. Ziangahtile Isaak cu a fapa neihsun a si hleiah a tarlam fa a si. Abraham hi a thinlung sungah cun a ṭap rero ko ding. Asinan Pathian a duhdawt tuk ruangah a fial vekin a tuah. Kan nih tla Pathian in Amah kan duhdawt ngaingai maw ti thei duh ah kan duhzet mi hmangin in hniksak ve ṭheu. Abraham vekih Pathian duhnak a thlun tu kan si ding a thupi tuk a si. 

Abraham cu zingpit ah a tho ih a tim a tuah. A fapa Isaak le a hnenum pahnih thawn Moriah tlang cu an pan rero. Raithawinak ding zanthing lawng an keng tikah Isaak cu a mangbang thlang. Cutikah Isaak cun, “Ka Pa, meiṭek le zanthing hmuah kan kengih thawinak hrangih tuu fate khui ahso?” a ti. Abraham hrangah tuar a har zet ding. Ziangahtile raithawinak ding cu a fapa Isaak a si ruangah a si. Isaak in len amah an hmang ding ti a thei fawn lo. Cutikah Abraham cun Isaak hnenah, “Amah Pathian in in pe leh ko ding, ka fa,” tiah a ti. Abraham hin Pathian a zum ngaingai ti a fiang. 

Cutin an feh rero hnuah Pathian ih sim mi hmun cu an thleng. Abraham cun raithawinak ding biakṭheng a tuah ih zanthing pawl a ret. Cule a fapa Isaak kha cu hridai thawn a ṭem ih biakṭheng parah cun a hlum. Abraham cun a fapa that dingin a nam a vun zuuk. Culai fangah Pathian in, “Abraham, Abraham!” Na fapa that hlah: zianghman a parah ti aw hlah. Na fapa neihsun ka hrangih na sian ruangah Pathian na ṭihzah zet a si ti kha ka thei zo a si,” tiah a ti. Cule Abrhamin a kiangkap a hei zoh ih tuucang pakhat hri hnok lakih a ki ih awk aw mi a hmu. A va lakih a fapa ai-ah ur thawinak ah a hmang. Abraham cu a lungawi tukih, cui hmun cu, “Jehovah-jireh,” tiah hmin a sak. “Bawipa ih tlangah ziang hmuahhmuah in pek a si (BSI)” tinak a si. 

Pathian in Abraham ih siannak le Pathian a duhdawtnak a hmuh tikah a lungawi tuk. Cutik ah Abraham cu thlawsuah a pek ih tesinfa tampi le an raal pawl tla an neh thluh ding thu pawl a sim cia. Cutin Abraham le Isaak cu an hnenum pawl kiangah an kirsal ih an umnak Beersheba ah an tlung sal.

LOT LE A NUPI

Lot hi Abraham ih unau pa Harana ti mi ih fapa a si. Pathian in Abraham a ko tikah Lot tla a hruai tel ve. Asinan an ṭilva kiltu pawl an tawhawk tikah ram an ṭhen aw. Lot cun hmun ram a nuam mi Sodom a hril ih cutawk ah an um. Lot cu nupi fanau nei a si. An sungte’n Sodom khua ah cun an um.

Sodom khua hi ram nuam zet asinan a sung um minung pawl an sualral tuk. Pathian tla an thei duh lo ih leitlun thil lawnglawng an ruat. Mi farah tla an bawm duh lo. Mikhual tla ṭha ten an zoh lo. Lunghak zet mi khua an si. Sodom khua ah cun Lot lawng hi Pathian zumtu a rak si. Ezekiel cun Sodom khaw mi pawl ih sualnak cu hitin a sim, “Ngaihnik, hihi na unau Sodom ih diklonak cu a si, hngalnak, rawl puarnak le zangzelnak tam zet cu amah ah le a fanu pawl ah an um. Mi farah le tlasam pawl ziangah an siar lo. An puarthau ih ka hmaiah fihnungza an tuah, cuiruangah ka lak hloh hai,” (Ezl 16:49) tiah a ti. Sodom khua cu an sual tuk ruangah Pathian in ka cimit ṭheh hai ding a ti. Abraham in mifel pahra tal an um ah cun siatsuah hlah aw, a ti ko nan, mifel pahra tla an um lo (Seem 18:32-33). 

Nikhat cu vancungmi pahnih Sodom siatsuah dingah an va (Seem 19:13). Lot in a rak tawng tikah a inn ah thleng dingin a dil hai. Cule an nih tla cu an thleng ve. Sodom khaw pawl cun Lot in mikhual a nei ti an thei tikah, a khaw senpiin upa nauta ti loin an ra pawk ciam co. Lot ih mikhual pahnih cu tuahmawh an tum thlang. Lot cun zangfah a dil hai ih, asinan an duh cuang lo. Lot cun, “Ka fanu pahnih parah nan duhduh in tuahmawh ko uh, asinan ka mikhual pahnih parah cun ziang kha tuah hlah uh,” a ti rero. Asinan misenpi pawl cu Lot ih inn sungah an lut thotho. Cutikah vancungmi pahnih cun misenpi pawl ih mit an cawt ter ṭheh a si. Pathian cun mikhual kan nei mi pawl hi ṭha ten zoh ding le duhdawt ding in duh. Ziangahtile mi hrekkhat mikhual cu vancungmi tla an rak si ṭheu ruangah a si (Hebru 13:2 ). Sodom pawl cun an rak palh riai.

Vancungmi pahnih cun Lot hnenah, “Na sung le dang pawl le na neih mi hmuahhmuah hi hmun ihsin suah pi ṭheh aw, hi ram hi kan siatsuah ding a si,” an ti thlang. Lot cu a va suak ih a fanu ih pasal pawl tla a sim ṭheh hai, asinan zo hmanin an lung duh lo. A copoh men ah an ruat. Cutikah vancungmi pawl cun, “Hinah ih na fanu pahnih le na nupi hruai aw la tlansuak zang uh,” an ti la la. An thinphang tuk tikah ziang si an tuah ding tla an thei lo. Cuti an um rero laiah Bawipa’n a zangfah hai ih a vancungmi pawl hmangin khawlengah a hruai suak hai. Cule Bawipa in, “Dunglet hawi hlah uh,” a ti hai. Lot ih nupi cun nuam tuk ih a rak umnak Sodom khaw kang rero mi cu seherh tukin a hun zoh kir sal. Cule ci-lung ah a cang a si Lot nupi bangin leitlun thilri ngainat tuk hi a ṭha lo mi a si. Ziangahtile cu pawl cun ṭhat nak in pek lo ih, siatnak in thlen sawn a si. 

Pathian in Lot te pa fa cu Sodom khawsenpi ur kang hlohnak ihsin a rundam hai. Cule Zoar timi khaw kiang ih lungpuk sungah an um. Lot kha amah ten Sodom ihsin tlansuak zik bangsehla a thi ding a si. Ziangahtile meisa kang lak ihsin tlansuak man dingin cahnak an nei lo. Cutikah Pathian in a zangfak ih vancungmi pawl a hruaisuah ter hai a si. 

PATHIAN IN ABRAHAM A KO

Pathian in milai hrangah tumtah mi a rak nei, “Amah thawn lengtlang ih nuam zet ih um ding,” hi a si. A tumtahmi ti pitlin dingah Adam te nupa a rak din, asinan Pathian thu an lung duh lo. Cutik ah leitlun ah sual tiang a luh phah. Pathian in Noah te innsang ihsin a tumtah mi peh a tum sal lala. Asinan Babel lungdawl tiang tuah in Pathian bangtukin khaisanawk an rak tum. An ṭong hmuah cokdarh ṭheh in a rak um. Tui sun nitiang ṭong dangdang le miphun dangdang kan ra umnak san a si. 

Pathian cu a tumtah mi parah a beidong duh cuang lo. Cutikah Abraham timi pa a hril sal. Abraham cu Terah ti mi pa’i fapa a si. Terah cu Noah ih fa Shem ih thlah a si. Abraham ih pa Terah cu milem bia, zum lo tu a rak si. Abraham in nupi a nei ih a hmin cu Sarah a si. Sarah cu fa nei theilo cing a si. Asinan a mawi ngaingai.

Nikhat cu Abraham a um rero lai ah Pathian in a hnenah, “Na ram, na miphun le na pa ih inn taanta aw la, ka lo hmuh dingmi ramah feh aw. Tefa tampi ka lo pe dingih miphun tumpi ah an cang ding. Thlawsuah ka lo pe dingih na hmin ka than ter ding; cutin thlawsuah mi na si ding……..nangmah ihsin leitlun miphun hmuahhmuah thlawsuah an si ding,” (Seem 12:1-3) a ti. Abraham cun Pathian ih sim bangin a tuah. A tupa Lot tla a hnen ah a feh ve a si. Abraham cun khawinah ramah a feh ding ti a theilo nan, Pathian rinsanin a feh suak. 

Abraham cun hnenum tampi le ṭilva tla tam pi a nei. Milian zet a si. A tupa Lot tla in hnenum le ṭilva tampi a nei ve a si. Nikhat cu an ṭilva kilkhawitu pawl an to awk thlang. Ziangahtile ṭilva tam tuk an nei ruangah hmunlawngin a deih nawn lo. Cutikah Abraham le Lot cu an ṭhenawk a ṭul thlang. Abraham cun Lot hnenah, “Ram lawng tampi a um lai, na duhnak ram hril aw. Na hril lo nak ramah kei ka um ding,” tiah a ti. Cule Lot cun ti le rawl tamnak hmun nisuahnak lam cu a hril. Sodom khua ah a um a si. Abraham tla Kanaan ramah a um ve.

Abraham te nupa cu an tar vivo thlang. Fate len an nei hrih lo. An thin a bang zet. Abraham cun, “Ka tar zo fawn, fate len ka nei hrih lo. Ka salpa hi ka rocotu a si ko,” a ti rero laiah Pathian in, “Na salpa cu na rocotu ding a si lo. Na rocotu ding cu nangmai fapa ngaingai a si ding,” tiah a ti. Cule van ih arsi siar cawk lo a si bangin tefa tampi a nei ding thu tla a sim bet. Abraham in Pathian cu a zum ih a zumnak cu Pathian in a dingfelnak ah a co sak. 

Pathian ih thukham bangin Abraham le Sarah cun fapa an ra nei. A hmin ah Isaak tiah an ko. Abraham cu a fapa Isaak a neih laiah kum za a si. Sarah khal a tar zet zo. Asinan Pathian an zum tikah an zum vekin rocotu ding fapa te an rung nei ngaingai. Pathian in Abraham hnenah, “Tefa tampi ka lo pe ding,” ti’n a sim cia bangin Isaak in fapa pahnih Isau le Jacob a rung nei. Cutin Jacob ihsin tui ni ih Israel miphun kan ti mi pawl an ra suak. Miphun siar cawk lo tam ngaingai an ra si. Cule Pathian in Abraham hnen ih thukham a rak tuah bangin, leitlun miphun hmuahhmuah cu Abraham ruangah thlawsuah an co ve a si. Ziangahtile Abraham ih tesinfa ihsin leitlun misual hmuahhmuah rundamtu Zisuh Khrih a ra suak ruangah a si (Mathai 1:1-17). 

BIBLE THU

Bible hi ziang a si? Khawitawk in a ra? A ngantu zo pawl an si pei? Kum ziat sung an rak ngan, zo ih thu hla a sim, ti pawl thei tul mi tam pi a um. Mi tampi cun Bible hi milai ih tuah ding, tuah lo ding mi dan pawl ngannak ah kan ruat. Tuah ding le tuah lo ding pawl a nganawknak hmuh ding a um ko nan, Bible hi Pathian ih thu le milai hrang ah ziangmi in tuahsak ti mi thu pawl ngannak, Amah Pathian ih thu hla ngannak a si. Bible siarnak ihsin kan biak mi Pathian hi ziangvek Pathian a si, tile minung parah duhdawtnak ziangtluk ih thuk mi a nei ti pawl kan thei thei a si.

Khrihtian pawl ih kan siar rero mi Bible hmin sullam hi “cabu,” “cazual” lole, “ca thianghlim’ tinak a si. Bible sungah bu 66 a um. Cule Thukham hlun le Thukham thar tiah an ṭhen. Thukham hlun ah bu 39 a um ih Thukham thar ah bu 27 a um. A zate kom in bu 66 a si. Thukham hlun hi Hebrew tong ih ngan mi a siih, Latin tong ih ngan mi tla a um. Thukham thar lawngte Greek tong ih ngan mi a rak si. Tu san ih kan mah pawl ih siar mi pawl hi lehlinsal (translate) mi an si. 

Bible hi minung paziat pawl in an rak ngan ti asile minung 40 hrawngin an rak ngan. Semtirnak (Genesis) ihsi Thupuan (Revelation) tiang an rak ngan tikah kum 1500/1600 sung an rak rei. Bible ngantu lak ih a tel tu hrekkhat pawl cu, Moses, David, Soloman, Jeremiah, Isaiah, Paul, Peter, John, James, Mark, Mathai tivek-pawl tla an si. 

Bible an rak ngan tikah a ngantu pawl cu Pathian Thlarau in a kaihruai hai. Cutikah ngan sual mi le palh sual mi a um lo. Paul in hitin a rak sim, “Ca thianghlim hmuahhmuah hi Pathian ih thawkkhum mi a si,” (2Timote 3:16) a ti. A sullam cu “Pathian hnen ihsi a ra mi thu,” tinak a si. Bible hi milai ih phuah le tuah cawp mi thuan thu cabu men a si lo, Pathian hnen ihsi a ra mi, Amai thu, thutak a si. Pathian ih aw kan thei duh caan khal ah Bible siarnak in kan thei thei fawn a si. Bible sung rori ah in sim duh mi pawl a ngan ṭheh zo a si. 

Mi hrek in Bible hi, “Pathian in minung a duhdawtnak thu a ngannak cabu a si,” an ti. An sim dik zet. Ziangahtile Pathian in milai a duhdawtzet ruang ih in rundamnak hrang hna a ṭuan mi pawl le A Fapa Jesuh in pek-nak pawl Bible sung ah a sim theh a si. Cule Bible siarnak ihsin duhdawt tu, zangfah tu, ngaidam tu Pathian a sinak pawltla kan thei thei fawn a si.

BABEL LUNGDAWL

Noah cu tilik a kang hnuah kum zathum le sawmnga a nung. Cule kum zakua le sawmnga a siin a thi (Seem 9:28-29). A fale pathum pawlin fa tam pi an rung nei ih an te sin pawl tla in fa dang an ra nei vingvo. Cutin leitlun ah minung an ra karhzai vivo. Anmah san laiah leitlun ah ṭong pakhat lawng a rak um. Mi hmuahhmuah in cui ṭong pakhat lawng cu an ṭong in an theithiam a si. 

Noah ih te fa sin pawl cu Shinar ti mi ram ah hmunrawn pakhat an hmu ih, cutawkah an um. Cu tawk ram ih an um rero laiah hitin thu an ruat, “Kan hrangah khawpi pakhat le inn sangpi pakhat, a luzim van tawngin sak uhsi; cule kan hmin thangter uhsi,” (Seem 11:4) tiah an ti. An pupa pawl tilik ihsin rundamtu le an mah pawl kilkhawitu Pathian cu sunlawinak pek an hngilh ta riai. Anmah le anmah Pathian bangin sunlawinak pekawk an tum thlang. Cule Pathian tla an ṭul nawn lo ding, tinak a si. Pathian in an ruahnak ṭhalo pawl hi a hua zet a si.

  Mipi pawl cu an sim-awk cia bangin inn sangpi cu an sak thawk rero. An ṭong hman mi pakhat lawng a si tikah inn sangpi an sak mi cu an sak cak ngaingai. Cutiih mai sunlawinak hawl ih an sak rero laiah Pathian cu an inn sakmi zoh dingah a rung ṭum. Pathian in an thiltuah mi a hmu tikah, “Zohhnik uh, hi pawl hi an zaten miphun phunkhat an si ih ṭong pakhat an hmang. An tuah mihi thil tuah an tum mi a hramthawhnak lawng a si lai. Arei hlanah tuah an duh mi hmuahhmuah an tuahsuak thei ding. Cuhrangah kan vung feh pei ih pakhat le pakhat an aan an ciin awk lo dingah an ṭong kan cokrawi thluh pei,” (Seem 11:6-7) tiah a ti. Cule an ṭong pawl a cokrawi thluh ih a thlekdarh ṭheh hai. Miphun khat rori kha ṭong dangdang an ṭong ciam co ih inn sangpi tla an sak peh thei nawn lo. Pakhat in “Tlakrawh I pek aw,” a ti tikah  “Lungto” tla an pek-awk thlang. Pakhat le pakhat an ṭong an theithiam aw nawn lo. Cutikah leilungtlun khawzakip ah an ṭhekdarh aw ṭheh. Cuini ihsi thawkin an sakmi khawpi cu Babel tiin an ko. Ziangahtile Pathian in an ṭong a cokrawi ṭheh ruangah a si.  

NOAH LE TILIK

Kai le Abel thuanthu kha kan manglai ciau maw? Adam te’i nupa Pathian thu an lun loh ruang ih thihnak thleng hmai bik a si. Cule leitlun ah minung an ra karh sinsin ih an sualral deuhdeuh. Pathian tla an thei nawn lo. Zu tla an in ih nuam an tawl ciamco thlang. Minung pawl cu Pathian in a zoh hai tikah a thin a naa tuk. “Minung ka rak tuah hi cu ka va sir aw so. Ka thin an naa ter tuk,” (Seem 6:6) ti’n Pathian cu a riah a se ngaingai. 

Leilungtlun minung pawl sualral tuk ih an um lai ah mifel pakhat a rak um. Amah cu Noah a si. Noah cu Pathian thawn an leng tlang ringring. Noah cun nupi a nei ih, fapa pathum a nei fawn a si. An hmin pawl cu, Shem, Ham le Jafet an si. A fapa pathum pawl khalin nupi an nei ciau a si.

 

Nikhat cu Pathian in Noah hnenah hiti’n thu a sim,”Leitlun minung pawl hi an sualral tuk lawmmam, ka that ṭheh hai ding. Leitlun ah ti ka lik ter ding ih, tidai thawn ka kholhfai ṭheh ding a si,” a ti. Cule Pathian in Noah cu long tumpi sak ding ah a fial. Ziangahtile Noah le a sungle pawl cu Pathian in a humhim duh ruangah a si. Noah cun Pathian thu a lung ih a sim vekin long a sak rero thlang. An khua mipi pawlin an hnihsan rero. Ziangahtile khailai ah ruah a sur dah lo ih ti tla a lik dah lo ruangah a si. Noah kha an zum duh lo. Mi aa ah an ruat. 

Pathian ih simvekin Noah cun long cu a sak ṭheh zo. Cule Pathian in, “Ramsa tinkim lakin pahnih fingfing, a nu le a pa long sungah na hruai lut pei. Tui hnu ni sarih ah ni sawmli le zan sawmli leitlun ah ruah ka sur ter ding. Leitlun ih thilnung um hmuahhmuah ka siatsuah hai ding,” tiah a sim. Noah cun Pathian ih sim vekin a tuah ṭheh. Tilik sungih an ei ding mi pawl tla long sungah a than ṭheh zo. A nupi fanau pawl tla long sungah amah thawn an lut ih cutin Pathian in long sangkaa a khar sak.

       Pathian ih sim mi ni sarih a kim hnuah leitlun ah ruah a sur thawk rero thlang. Leilung thukzet ih ti-hna hmuahhmuah tla in tidai an ra suah ciam co. Van sangkate pawl tla a ong aw thluh ih ruahpi tam pi a sur rero. Cutikah leilung cu tidai in a khuh vivo a si. Noah ih long sungih a um mi ramsa tinkim le a sungle ti lo cu leitlun ah a dam mi zo hman an um nawn lo. Tilik ah an thi ṭheh hai a si. Ni sawmli le zan sawmli ruahpi a sur hnu ah tidai in leilung cu ni za le sawmnga sung a khuh (Seem 7:24). Cutin tidai cu a kang vivo ih Noah lawng tla Ararat ti mi tlang parah a cawl a si. 

Noah cun long sungin suah a ngah zo ke maw, ti thei duh ah tlang-ak pakhat a thlah. Tlang-ak cu a zam a zam hnu ah colhnak a hmu lo ih a ra kir sal. Noah cun ni sarih a hngak sal hnuah thuro a thlah sal la la. Thuro khal cu a zam a zam ih Olive hnah ṭawhmi thawn a ra kir sal. Noah cun Olive hnah a hmu tikah leilung ah tidai a kang thlang ti a thei. Cule an sung zate le ramsa hmuahhmuah thawn long sung ihsin an ra suak ṭheh a si. An lungawi ngaingai.

KAI LE ABEL

 Adam le Evi in Pathian thu an ngai lo tikah Eden hmuan sungah um theinak an nei nawn lo. Cutikah Pathian in a dawisuak hai ih leitlun ah an um thlang. Adam te nupa cun fapa an ra nei ih a hmin ah Kai ti’n an ko. Cule fapa dang an nei la la ih a hmin cu Abel a si. Kai cu lo ram sungah hna a tuan ih Abel cu tuu pawl a kilkhawi a si. 

                 Nikhat cu an unau hnih ten Pathian hnen ah raithawinak an nei thlang. Abel cun a tuu lak ihsin a thau mawi zet mi a lak ih Pathian hnen ah raithawinak a hlan. Cubangtuk in Kai kha cun a lo ram sungih thlaihnah pawl thawn Pathian hnenah raithawinak a tuah ve. Asinan Pathian cu Kai ih raithawinak parah a lung a awi lo. Abel ih raithawinak parah a lung a awi sawn a si. Ziangahtile Abel cun zumnak thawn raithawinak a tuah ruangah a si (Hebru 11:4). Cui hleiah Pathian in a fial mi cu ran thisen hmang ih raithawinak hi a si (Leviticus 17:11). Kai ih raithawinak ah ran thisen a tel lo hlei ah a tuah sual mi a sir aw duh lo. Amah sawn a thin heng ih a mee piau piau. Pathian in, “Kai, ziangah na thin heng? Na raithawinak ding tuu cu sangka kap-ah a bawk khi, a par ah thuneihnak na nei ko si,” (Gen 4:6-7)* tiah a ti. Asinan Kai cun a lung duh lo ih a nau Abel sawn riangri a nahsik.

             Kai cun a nau Abel that theinak ding thu a ruat rero thlang. Cutikah a nau hnenah cun, “Ka nau Abel, lo kan feh ding,” ti’n lo feh a sawm. Abel kha cun thulung ten a u cu a thlun ve. An lo ram sungih an um rero lai ah Kai cun a nau Abel cu a that ta riai. Amai nau rori a that thlang a si. Cutikah Pathian in, “Kai, na nau Abel khawiah a um,” tiah a sut. Kai cun, “Ka nau kiltu ah maw I neih!” a vun ti duk di. Pathian cun, “Na nau thisen in leilung ihsin I ko a si. Na nau na that ruangah camsiat mi na si zo. Leilung khalin a that-nak pawl a lo pek nawn lo ding ih mi vakvai na si ding,” a ti. Cutin Kai cu Nod ram ah a tlan hlo a si.

       Kai te unau thu vun ruah ah riahsiat za a si. Unau karlak nahsik awknak thinlung neih hi a tha lo zet mi a si. Abel in a nun tiang a sun phah. Kan nih zumtu pawl cu Pathian in in duhdawt vekin pakhat le pakhat duhdaw aw ve ding kan si. “Kai” vek ih thinlungsia nei tu si cu Pathian in a duh lo. Duhdawtnak thinlung nei ding hi in duh a si.

         Ziangruangah Pathian in Abel kha mi fel tiah a ko si pei? Pathian ih fial mi vekin zumnak thawn ran thisen hmangin raithawinak a tuah ruangah a si. Cubangtukin kan nih khal Zisuh in kan ai-awh in Amai thisen rori thawn Pathian hnenah raithawinak in tuahsak ve. Khrih ih thisen thawiawknak kan zum tikah Abel vekin MIFEL tiih koh mi kan si. Ziangahtile Pathian ih dil mi sual ngaidamnak thisen kha hlan a si zo ruang ah a si. Pathian in Abel bangin Khrih thisen ruangah MIFEL tiah a lo ko zo. Na lungawi maw?

THUSUHNAK

1. Adam le Evi te fapa pahnih pawl kha zo an si?

2. Kai in ziang mi thawn raithawinak a tuah?

3. Abel in ziang mi thawn raithawinak a tuah?

4. Pathian in ziang mi thawn raithawi ding a fial?

5. Kai kha ziang vek thinlung a nei?

6. Pathian in nahsiknak thinlung maw duhdawtnak thinlung nei dingin in duh?

7. Abel kha ziang ruangah mifel tiah Pathian in a ko?

8. Kan nih pawl teh ziang kan zum len mifel tiah Pathian in in ko ve ding?

*Hi tawk ih “sual cu sangka kiangah a bawk” tiih ret mi hi thu hnih ih lehlin theih mi a si. “Sual” ti mi le “Sual hrang raithawinak ih hman mi ramsa” ti a si. “Sual” ti mi cu ramsa, tuu veki bawk thei le tham thei mi asilo tikah a sullam pakhat sawn “raithawinak ih hman mi ramsa, sangka ih bawk” ti mi hi a dik sawn mi a si. By Ellicott's Commentary  

NAAMAN LE A SALNU

Thukamhlun siangpahrang san lai ah Siria ralbawi Naaman ti mi pa a rak um. Amah cu mi cak zet le upat tlak mi a si. Ziangahtile Bawipa in amah hmang in Siria ram ah ral nehnak a rak pek ruangah a si. Asinan phaar-nat a rak nei ziar. 

An san lai ah cun mi phaar pawl hi an rak hmuhsuam zet ih khaw lengah an rak um ter theu. Cutikah Naaman le a nu pi cu an thin a har ngai ngai. An thinharnak pawl cu an hnen-um nute in a rak thei tikah a zangfak tuk hai. An hnen-um nauhak nu te hi Israel ram ihsi sal ih an hruai mi a si. Naaman ih nupi riantu a rak si. Nauhak nu te cun a pi hnenah, “Ka pu hi Samaria ih um profet hnenah va feh sehla ka va duh so! A phaarnat hi a rak damter rori ding,” tiah duhsak zetin a sim. Cui thu cu Naaman in a thei tikah an siangpahrang hnenah a sim. Siria Siangpahrang cun Naaman cu Israel ram feh ding in siannak a pek. 

Cutin Naaman le a hnen-um pawl cu laksawng tam pi kengin Israel siangpahrang inn panin an feh. Siangpahrang hnen an va thleng thlang. Naaman cun Israel siangpahrang in damnak a rak pe thei dingah a ruat nan damnak a rak pe thei lo. Israel siangpahrang cun, “Hi pa hi thihnak le nunnak nei Pathian ah maw I ruat? Keimah thawn tawh awknak a hawl si ko ding,” tiah oloksong in a ti. Israel siangpahrang cu a thin a bang tukih a hnipuan tla a dir tlek theh! Ziangahtile Naaman in a that pang ding ti a phan ruang ah a  si. 

Israel siangpahrang cu thinbang zet ih a um laiah, Elisha in, “Ziangah saw na hnipuan cu na thlek? Israel ram sungah profet a um ti a theinak dingah Naaman cu ka hnenah rat ter aw,” tiah thu a cah.  Cutin Naaman cu Elisha inn panin a feh. A inn sangka a va thlen tikah Eisha ih hnen-um pa in, “Jordan ti va ah voi sarih in va bual aw, na taksa kel na neisal ding ih na thianghlim ding a si,” tiin Elisha ih fial vekin a sim. Asinan Naaman cu a thinheng tuk ih a kir sal. Ziangahtile a ruahdan vekin Elisha in a taksa parah kutsuangin thla a rak camsak lo ruangah a si. Cui tlunah tiva thiangfai dang tam zet a um laiah Jordan ti va bal ngel cel ih bual awk ter cu a lungawi thei lo a si.

Naaman thinheng tukih a um laiah, a hnen-um pawlin, “Bawipa, profet in thil har deuh tuah dingah lo fial sehla na tuah ko ding si. Ziangahso tiva sungih tibual cu na duh lo?” tiah an ti. A netnakah Naaman cu Elisha ih sim vekin Jordan ti va sungah voi sarih a va hnim aw. Profet ih sim vekin a phaarnat hmuahhmuah cu a rak dam ngaingai. Ralbawi Naaman cu a lungawi tuk ih, cui ni thawkin a nung mi Pathian a biak ve thlang a si. A nupi hnen ah lungawi ai puang ten damnak co in a tlung sal a si.

Naaman ih phaarnat a neih vekin leitlun mi hmuahhmuah hi Pathian hmaiah hma-hnai ih khat mi, fih nung za kan rak si. Profet Isaiah cun, “Ke zim ihsin luthlung tiang hma-hnai ih khat kan si,” a ti (Isaiah 1:6). Cubang ih fih nung kan si lai ah Zisuh Khrih in a thisen in in tlenfai zo a si. Phaar Naaman a thiangfai vekin kan nih pawl khal Khrih thisen in in thiangfai ter theh zo. Tu-ah cun Khrih ruangah Pathian hmai ah mi thianghlim kan si zo a si. A va lungawi um so!

DAVID LE GOLIATH

Jesse ih fapa nauta bik kha zo a si? David a si. David cu Israel miphun a siih a nauhak lai ihsin Pathian duhdawttu le Pathian ih um pi mi a si. A pa ih tuu pawl hramlakah a kilsak ringring. David cun unau mipa pasarih a nei. A u le pathum cu Israel ralkap an si. Culai ih Israel pawl siangpahrang cu Saul a si.

         Nikhat cu Israel ralkap pawl le Philistine ralkap pawl an do aw ciam co. Philistine pawlin ralkap cak zet le tum zet pakhat an nei ih cu pa’i hmin cu Goliath a si. Goliath cu a cak tuk tikah Israel ralkap pawlin an tih tukih an do ngam nawn lo. Saul siangpahrang khal cun a tih ve tuk a si. Goliath cun Israel ralkap pawlin an tih tuk ti a theih tikah a pawr ciam co.

  “In do ngam tu ra suak uh!!

In neh asilen nan salah kan cang ding ih

 ka lo neh asilen kan sal ah nan cang theh ding,”  

ti’n a au kio ciam co. Israel ralkap lakah Goliath do ngam tu zo hman an um fawn lo, an thin a phang ngaingai. Goliath cun ni sawmli sung nitin ten Israel ralkap pawl cu a hro ringring hai.

Culai fangah David cu a pa in, “Na u le pawl an riahnak hmunah rawl va khaih aw,” ti’n a fial. David cun a pa’i thu a lung ih a u le umnak lam pan in a feh. An kiang a va thlen tikah Philistine mi Goliath in Israel pawl a rak hro rero kha a hei hmu. 

        David cun, “Pathian nung ralkap pawl hro rero tu cu zo a si? Keiman ka do ding,” a ti thlang. Cutikah mi pawlin an hnihsan, ziangahtilen David cu Goliath ruah cun nauhak men a si. Asinan David cu Pathian rinsan in Goliath do dingah a ralring theh zo. Saul siangpahrang cun a ralthuam pawl a hruk ter tikah a rit tuk ih a feh thei lo. Cutikah amai kawr kelte le a pa’i tuu a kilnak ih a hman mi kuah-li te thawn Goliath do dingah a pawk.

Goliath in David a hmuh tikah, “Ra hnik aw! Na sa pawl cu ramsa pawl le vate pawl ka ei ter ding,” ti’n a rak hmuhsuam ciam co. Cutikah David cun, “Nang cu fei le naam in na ra, kei cu a nung mi Pathian rinsan in ka ra. Tuini ah ka lo that dingih na lu ka tan ding,” ti’n a hro kir ve. 

    David cun Goliath cu a kuah-li thawn a sai ih a calpadar ah a ngah ih a luruh a kuai. Goliath cu bawkkhup in a ril dum do. David cun Goliath ih lu cu a sim vekin a tan sak a si. Philistine pawlin an ralkap mi cak zet a thi ti an hmuh tikah an tih tukih an tlan ciam co. Israel ralkap pawl cun David pakhat ruangah Philistine ral nehnak an co a si.

       David in Israel pawl an ral Goliath kut sung in a rundam vekin, nang le kei khal  Zisuh in, kan ral Setan kut sung ihsin in rundam ve zo a si. David pakhat ih nehnak co mi cu Israel mi hmuahhmuah hrang asivekin Zisuh ih in rundamnak khal mi hmuahhmuah hrang a si ve a si. David in Pathian a rinsan tikah an thinphannak sung ihsin luatnak an ngah. Kan nih tla Pathian kan rinsan asilen kan harsatnak sung ihsin luatnak kan co ve ding a si. Kan Pathian cu a nung mi le a cak mi Pathian a si ih in bawm thei tu tla a si.

THUSUHNAK

1. David ih pa zo a si?

2. David in unau mipa paziat a nei?

3. Khai laiih Israel siangpahrang kha zo a si?

4. Philistine ralkap mi cak zet ih hmin kha ziang a si?

5. David in a pa’i thu a lung maw? Na nu le pa’i thu na lung ve maw?

6. David kha zo rinsan in Goliath a do?

7. David in nehnak a co tikah zo pawlin nehnak an co ve?

8. David in Israel ralkap pawl an ral Goliath kut sung in a runsuak vekin zo in Setan kut sungin in runsuak ve?